Η Κύπρος, η οποία ασκούσε την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ενωσης κατά το τελευταίο εξάμηνο, θα την παραδώσει την 1η Ιανουαρίου στην Ιρλανδία, την πρώτη χώρα που ακολουθεί πρόγραμμα διάσωσης της τρόικα (ΔΝΤ-ΕΚΤ-ΕΕ) και αναλαμβάνει την προεδρία της ΕΕ.
Η εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ είχε αρχικά ως στόχο να προσφέρει σε κάθε χώρα μέλος την ευκαιρία να προεδρεύσει επί των ευρωπαϊκών συζητήσεων, να καθορίσει τις προτεραιότητές της και να προβληθεί φιλοξενώντας στο έδαφός της τις ευρωπαϊκές συνόδους κορυφής.
Από το 2004, όμως, όλες οι ευρωπαϊκές σύνοδο κορυφής έχουν διεξαχθεί στις Βρυξέλλες, σε μία παραχώρηση που έγινε στους Βέλγους κατά τη διάρκεια των δύσκολων διαπραγματεύσεων της συνθήκης της Νίκαιας.
Ομως, "η εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ αποκεφαλίσθηκε από τη συνθήκη της Λισαβόνας", στο τέλος του 2009, λέει ο Γιαν-Σβεν Ρίτελμάγερ, ερευνητής του Γαλλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων (Ifri).
Η συνθήκη εισήγαγε τον θεσμό του μόνιμου προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, με αποστολή την οργάνωση και την εύρυθμη διεξαγωγή των ευρωπαϊκών συνόδων κορυφής. Στη θέση ορίσθηκε ο Βέλγος Χέρμαν βαν Ρομπάι.
"Η εκ περιτροπής προεδρία ασχολείται με τις προετοιμασίες των ομάδων εργασίας, αλλά από τη στιγμή που τα θέματα γίνονται σοβαρά και επείγοντα, η διαχείρισή τους περνά στον βαν Ρομπάι και τους ευρωπαίους ηγέτες", επισημαίνει ένας ευρωπαίος διπλωμάτης.
Κατά τη διάρκεια των συνόδων κορυφής, ο ηγέτης της χώρας που ασκεί την προεδρία έχει το δικαίωμα να καθήσει δίπλα στον βαν Ρομπάι, "αλλά στην πράξη μόνο τέσσερις ή πέντε ηγέτες παίρνουν τον λόγο, οι σημαντικότεροι όπως η Αγγελα Μέρκελ, ο Φρανσουά Ολάντ, ο Μάριο Μόντι ή ο Ντέιβιντ Κάμερον ... Οι 23 υπόλοιποι σιωπούν και ελπίζουν ότι δεν θα αργήσει πολύ να τελειώσει", συνεχίζει ο ευρωπαίος διπλωμάτης.
Η συνθήκη της Λισαβόνας θέσπισε επίσης της θέση του Υπατου Εκπροσώπου Εξωτερικών Υποθέσεων της ΕΕ. Η σημερινή κάτοχος της θέσης, η Βρετανή Κάθριν Αστον, προεδρεύει των συνόδων των υπουργών Εξωτερικών και εκπροσωπεί την ευρωπαϊκή διπλωματία τόσο ενώπιον του Ευρωκοινοβουλίου όσο και στο εξωτερικό.
Αφού δεν μπορεί να παρίσταται την ίδια στιγμή σε πολλά μέρη, η Κάθριν Αστον αναθέτει ορισμένα από τα δικά της ραντεβού στην εναλλασσόμενη προεδρία . "Συμβαίνει να ζητήσει από έναν υπουργό να πάει στις Βρυξέλλες για μία συνεδρίαση της επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, και όλα αυτά για να μιλήσει για 25 λεπτά στους ευρωβουλευτές. Είναι ταπεινωτικό", σχολιάζει ευρωπαίος διπλωμάτης.
Η εναλλασσόμενη προεδρία είναι επιφορτισμένη με όλα τα άλλα θέματα, όπως η οικονομία, οι εσωτερικές υποθέσεις και η δικαιοσύνη, η γεωργία, το περιβάλλον.
Αλλά και εδώ ο ρόλος της είναι αποδυναμωμένος από τις μεταρρυθμίσεις στην ευρωζώνη και την ισχυροποίηση του Eurogroup στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σύμφωνα με τον Ρίτελμάγερ. Η ανάληψη της προεδρίας από χώρες μη μέλη της ευρωζώνης, όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία, επιτάχυνε την περιθωριοποίηση του θεσμού.
Εάν η εναλλασσόμενη προεδρία εξακολουθεί να αποτελεί ένα βαρύ φορτίο, κυρίως για τις μικρές χώρες, οι οποίες συχνά γνωρίζουν να αναλαμβάνουν τον ρόλο του αμερόληπτου μεσολαβητή, τονίζει ο Γιαν-Σβεν Ρίτελμάγερ.
Η Κύπρος μπορεί να υπερηφανεύεται για παράδειγμα, ότι έθεσε τέλος στην 30ετή διαμάχη για την ευρεσιτεχνία και για την επίτευξη συμφωνίας για την ενιαία τραπεζική εποπτεία, παρά την παταγώδη αποτυχία στις διαπραγματεύσεις για τον προϋπολογισμό 2014-2020.
Αλλά και το Βέλγιο το 2010, βυθισμένο τότε σε πολιτική κρίση, είχε καλές επιδόσεις στην προεδρία της ΕΕ χάρη στην τεχνογνωσία των διπλωματών του.
Ακόμη και αποδυναμωμένη, οι χώρες δεν θα θελήσουν ποτέ να εγκαταλείψουν την εναλλασσόμενη προεδρία, λέει ένας ευρωπαίος διπλωμάτης. Αποτελεί "το καλύτερο μέσον για την κατανόηση της ισορροπίας των δυνάμεων στα παρασκήνια" επί των μεγάλων ευρωπαϊκών θεμάτων. Μία γνώση που στη συνέχεια μπορεί να είναι "πολύ χρήσιμη στην προώθηση των εθνικών συμφερόντων" κάθε χώρας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου